Širok i otvoren prostor kojim slobodno grabe misli i stavovi slobodne, senzitivne duše za prostu gomilu onih savijene kičme je strmina opasne kadence. Za Toma Jorka postaje jednako strmoglava kao toj amorfnoj većini, u noćnoj mori briljantnog kratkog filma Pola Tomasa Andersona „Anima“.

Lavirint drhtavih sinapsi, vrletnih spojnica uma Toma Jorka, slavni režiser Anderson slika kao beskrajni metež ulica jednog distopijskog grada. „Anima“ je ukratko – 13 minuta Orvelove knjige „1984“ smještene u moderni London. Našeg junaka, frontmena benda Radiohead i ključnu figuru britanske alternative u posljednjih četvrt vijeka, zatičemo u redu klonulih glava i krmeljavih očiju u metrou. Dok mašina grabi ka jutarnjoj izvjesnosti radničke svakodnevice, Anderson svakom od gledalaca na umorna ramena ruši isti teret – svijest da je život u nekom momentu krenuo po opasnom automatizmu. Da je krenuo po zlu.

Ipak, Jork nije dozvolio Andersonu ni mrvu beznadežnosti ni cinizma. Toliko duguje uspomeni na Rejčel Meri Oven, ljubavi svog života koja je preminula prije tri godine. Velšanka, fotografistkinja i profesorica srednjovjekovne italijanske književnosti, bila je tokom 23 godine veze ono raskršće na kojem je lavirint Tomovih misli dobijao smislene konture. Prije tri godine posvetio joj je album „A Moon Shaped Pool“. Kratki film „Anima“ još joj je očiglednije posvećen.

Otplesana tišina

Zato „Anima“ nije lament nad modernom distopijom, i vremenom koje nam u kapitalističkom sokoćalu curi pod prstima. Već karta za izlaz. Tom Jork ju je u filmu rezervisao samo jednim uhvaćenim pogledom sa italijanskom glumicom Dajanom Ronćione. Odigrala je, otplesala i otćutala fantastično. Njena tišina u filmu gotovo da je izraz saučešća, brige, svijesti o tom samaru kojim je osedlan svako oko nje. Njeni koraci su najmanje bijeg, iako tokom skoro cijelog filma izmiče Jorku. Mnogo više od toga su mapa buđenja, servirana u nizu Andersonovih vibrantnih kadrova koji vrtoglavo mijenjaju perspektivu. Ona je ta, koja će Toma Jorka u filmu ubijediti da zaigra po svojim, autentičnim koracima.

Finiš je pastoralan i ubjedljiv – dvoje junaka, oslobođeni pravila radnih vremena, kirija, rata kredita i automatizovanih dana, prvo počinju da prepoznaju konture svog lijepog grada. Kao da izlaze iz kanalizacije na površinu i prvi put lice kupaju mjesečinom i zvjezdanom prašinom. Kao kontrast onom hladnom metrou, čeka ih jedan starinski autobus i karta za ušuškano predgrađe. U bezbrižnoj udžerici koju im sprema Pol Tomas Anderson, nema eskapizma i bijega od realnosti za moderne Majstora i Margaritu. Već samo potpuno i realno ostvarenje, za pravo i zajedničko buđenje. Samo veliki režiser u nekoliko minuta to može da vizuelno oslika, a da ne djeluje patetično.

Pejzaž buđenja

Jorkove nabacane riječi, slutnje i odjeci u mraku, u završnici dobijaju jasne konture pravih stihova. Slavni muzičar je majstorski, formom i sadržajno, ispratio pejzaž velikog životnog buđenja koji oslikava Pol Tomas Anderson. Na kraju dvoje protagonista valja samo ostaviti u intimi te zaslužene sreće. I poželjeti, da Jork i Anderson u skorijoj budućnosti zajednički osmisle i iznesu jedan dugometražni film.