Geometrijska petlja prostor-vremena
Ili problematika dimenzionalnih nekompatibilnosti
Uvođenje viših dimenzija moglo bi biti presudno važno za rasvetljavanje tajni stvaranja. Prema toj teoriji, naš kosmos je pre Velikog praska bio desetodimenzionalan univerzum, svet u kome je međudimenzionalno putovanje bilo moguće. Međutim, taj desetodimenzionalan svet bio je nestabilan, te je napokon prepukao, stvarajući dva nezavisna kosmosa: četvorodimenzionalni i šestodimenzionalni. Univerzum u kome živimo rođen je u takvoj kosmičkoj kataklizmi. Naš četvorodimenzionalni kosmos širio se eksplozivno, a njegov blizanac, šestodimenzionalni kosmos, intenzivno se sažimao dok se nije sveo na bezmalo infinitezimalne razmere. To bi moglo da objasni poreklo Velikog praska. Ako je tačna, ova teorija pokazuje da je dramatično širenje kosmosa bilo samo manja posledica mnogo krupnijeg kataklizmičnog događaja, pucanja samog prostora i vremena.
Energija koja pokreće uočenu ekspanziju kosmosa, dakle, potiče iz urušavanja desetodimenzionalnog prostor-vremena. Prema teoriji, daleke zvezde i galaksije se udaljavaju od nas astronomskim brzinama zbog prvobitnog urušavanja desetodimenzionalnog prostor-vremena. Ta teorija predviđa da naš kosmos još uvek ima patuljastog blizanca, prateći kosmos uvijen u šestodimenzionalnu lopticu previše malu da se opazi. Ovaj šestodimenzionalni kosmos nije ni približno beskoristan prilepak našem svetu, već bi mogao biti naš konačni spas.
– Mičio Kaku, deo iz knjige ”Hiperprostor”
Započinjemo s tri osnovna načela:
• linija je jednodimenzinalni objekat koji je definisan dvema bezdimenzinalnim tačkama;
• kvadrat je dvodimenzinalan, određen s četiri jednodimenzinalne stranice;
• kocka je trodimenzinalna, formirana od šest dvodimenzinalnih stranica.
Drugim rečima, dimenzije stranica ovih objekata uvećavaju proporcionalno, a odnos je:
2 – 4 – 6 – 8 – 10 …
2 tačke, 4 strane kvadrata, 6 strana kocke
Dakle, stranica svakog od ovih objekata načinjena od gradivnih elemenata koji dolazi iz dimenzije ispod:
• stranice kocke čine kvadrati;
• linije su na obodima kvadrata;
• tačke na krajevima linije.
Istom logikom zaključujemo sledeće i o četvorodimenzinalnoj kocki: njena forma sastoji se od 8 stranica (standardna trodimenzionalna ih ima 6) i svaku od tih pojedinačnih stranica grade trodimenzinalne kocke – načinjena je od objekata za dimenziju ispod svoje. Objekti 4D sveta načinjeni su 3D elementima, poput dvodimenzinalne senke koju baca trodimenzionalni objekat (što i vidimo iznad). Ovako možemo ići dalje, sve do teorije o 11 dimenzija postojanja o kojima govori M-teorija (M-theory) superstruna (Superstring theory).
Samim tim naši mozgovi ne mogu da pojme složenu formu zapremine četvorodimenzionalnog objekta, hiper-kocke (teserakta), koja je načinjena trodimenzionalnim kockama, jer smo kao bića sazdani u svetu baziranom na tri osnovne dimenzije i naš um nema odgovarajuću referentnu tačku u odnosu na koju bi mogao da izgradi valjanu sliku viših dimenzija. Otud i potreba za matematikom koja jedina može da nam posluži poput mosta do ovih izuzetno apstraktnih ideja kojima naši mozgovi nisu dorasli.
Početak
Nulta dimenzija predstavlja osnovni atribut prostora, odnosno čisti oblik informacije koji u ovom slučaju najjednostavnije možemo predstaviti (bezdimenzionalnom) tačkom. Iako tačka ne mora biti tumačena bezdimenzionalnom, u ovom slučaju na nju ćemo upravo gledati kao na takvu. Nildimensional. Bazični gradivni blok prostora sklon usložnjavanju i proporcionalnom rastu kompleksnosti.
Prvi korak na putu usložnjavanja, odnosno inicijalnog dimenzionalnog skoka, predstavlja (beskonačni) niz bezdimenzionalnih tačaka koje na taj način formiraju duž, liniju. Već s ovim oblikom možemo da napravimo paralelu s pojmom Plankove dužine (Planck length) koji u modernoj fizici predstavlja najosnovniju jedinicu dužine, odnosno najmanju merljivu jedinicu koja iznosi tek 1,616252×10-35 metara. Naravno, radi se o teoretskoj pretpostavci jer red veličine poput Plankove dužine i današnjom modernom tehnologijom i dalje ostaje u domenu čiste teorije do koje fizički ne možemo dopreti.
No nakon geneze te inicijalne duži i samim tim formiranja prvog jednodimenzionalnog tela u prostoru, sledi naredna faza i ona otpočinje spajanjem triju tek formiranih jednodimenzionalnih linija u formu trougla, kao najmanju jedinicu zatvorenog oblika/tela čime dobijamo prvi ograničeni oblik šeme prostora.
Ipak, zbog kasnijih i daleko kompleksnijih faza usložnjavanja, i zarad koliko-toliko lakše vizuelizacije, bavićemo se formom kvadrata, odnosno formom četiri duži, na koji ćemo dalje gledati kao na bazični oblik dvodimenzionalnog tela u prostoru.
Grupisanjem duži u formu od 4 dobijamo osnovno dvodimenzionalno telo četvorougla i kao u prethodnom slučaju kada smo duplirali gradivne elemente jednodimenzionalnog tela u procesu usložnjavanja, sada dupliramo formu druge dimenzije, kvadrata, u procesu geneze osnovnog oblika tela treće dimenzije – kocke.
Pripajanjem neograničenog broja dvodimenzionalnih ravni, po dva u paru, dobijamo nama poznati trodimenzionalni prostor.
U narednom koraku stvari polako počinju da se komplikuju jer započinjemo da diskutujemo o vizuelizaciji tela četvrte dimenzije. Ukoliko dodamo još jednu dimenziju trodimenzionalnom telu, odnosno kocki u ovom slučaju, dobijamo geometrijsku formu teserakta. U geometriji teserakt (ili 4D hiper-kocka) predstavlja četvorodimenzionalnu analogiju običnoj kocki, jer je teserakt za kocku isto ono što je kocka za kvadrat. Tako teserakt posmatran sa stanovišta posmatrača iz 3D sveta predstavlja pojednostavljenu verziju, bukvalno senku, njegovog punog oblika koji zapravo u punoj formi egzistira na višoj dimenzionalnoj ravni od naše.
Isto kao što trodimenzionalno telo kocke baca šestougaonu dvodimenzionalnu senku na ravnu površinu, te tako sa stanovišta posmatrača iz dvodimnzionalnog sveta kocka nikako ne može biti percepirana u svom izvornom trodimenzionalnom obliku. To možemo nazvati svojevrsnim problemom dimenzionalne nekompatibilnosti.
Ali: ako vreme postavimo na pijedestal četvrte dimenzije, stvari postaju malo jasnije.
Tada jedan gradivni element 4D-a, ukoliko se koristimo jezikom prethodnih primera, predstavlja jedan vremenski momenat, trenutak, primenjen na čitav trodimenzionalni svemir.
To znači da je svemir u svom trenutnom stanju, sada, tek jedna od beskonačnog broja tačaka četvorodimenzinalne duži, što nas itekako podseća na odnos koji smo imali pri prelasku iz tačke u duž, odnosno iz 0 u 1; iz nulte u prvu dimenziju. Ukoliko je svaki naredni trenutak deo te, nazovimo je, Nadlinije, onda ona u globalu predstavlja čitavu prošlost i budućnost našeg univerzuma. Celokupnu njegovu istoriju. To čak možemo osloviti i zapisanom sudbinom što svakako nije pogrešno, naprotiv.
Ukoliko nastavimo u ovom maniru, možemo pridodati još jednu dimenziju na postojeći set od njih četiri. Pošto četvrta dimenzija, kao celina, predstavlja istoriju našeg celokupnog univerzuma, onda peta dimenzija (5D) predstavlja svaki mogući ishod različitih istorija univerzuma, odnosno – shemu multiverzuma. Paralelnih univerzuma. To znači da peta dimenzija sadrži svaki matematički mogući ishod, svaki pojedinačni događaj, na svaki mogući način, u čitavoj istoriji svemira. Ishod u kome Saveznici gube II svetski rat, onaj u kome dinosaurusi nikada nisu zbrisani sa lica zemlje, onaj u kome se ljudska vrsta nije ni razvila, onaj u kojem čak ni naša planeta nije postala Zemljom… i tako u nedogled.
Ako nastavimo da se igramo i dodajemo dimenziju za dimenzijom, stvari polako počinje da izmiču našoj racionalnoj kontroli i mentalnim kapacitetima kojima baratamo. To znači – ne samo svaki mogući univerzum u supi multiverzuma, već svaki mogući koncept fizičkih konstanti. Usudimo li se da idemo još dalje, dolazimo do svakog mogućeg rešenja i primene logičkih i fizičkih zakona i konstanti. Nadrealni put koji nesumnjivo vodi ka svakom mogućem konceptu Postojanja kao takvog. A ukoliko se zapitamo kako je naš univerzum nastao kao takav, i šta je ono što ga je u prvim trenucima oblikovalo u dalji rast po kome će postati prepoznatljiv, svakako znamo da je vreme tek jedna od dimenzija koje su na to uticale, a naše shvatanje vremena kaže nam da su stvari uzročno posledične.
Neminovan kraj
Ne možemo pobeći ni od toga da je vreme, možda, tek konstrukt naših umova duboko uronjenih u univerzum koji striktno počiva na zakonima (kvantne) fizike koji dozvoljavaju svesti da egzistira i putuje duž četvorodimenzionalne linije, koja je, pak, uslovljena dešavanjima na mnogo višim ravnima postojanja kojih nikako ne možemo da budemo svesni, te ni da ih opazimo, a kamo li ispitamo. Mi vidimo tek-jedan-tren-za-drugim u njihovom vremenskom prostiranju, odnosno njihove preseke u onome što nazivamo sadašnjošću, dok sâm univerzum, njegova čitava istorija/sudbina/linija (nazovimo to kako god), jednostavno postoji određena na višoj ravni od naše, spram koje smo ograničeni našim mentalnim softverom i hardverom.
Jer šta jedan hrčak zna šta je to Kejnsov model u ekonomiji!
U osnovi matematike je sloboda. U njoj se rigorozno držimo aksioma i logičkih pravila, ali u okviru njih mi mašti prepuštamo punu slobodu da se rasplamsa. U matematici nema mesta dogmi, ni predrasudama.
Georg Kantor (matematičar i utemeljivač teorije beskraja)
No, u biti je linija.
I linija uvek postoji.
Ona se beskonačno proteže u prošlost i budućnost.
Ne postoji početak ili kraj; prva ili poslednja tačka u nizu.
Nešto nalik knjizi koja nikada nije ispisana do kraja, a mi je čitamo na način samo nama svojstven. To gde započinjemo s čitanjem zavisi samo od nas i nikoga drugoga do nas.
Otud pitanje i nije zašto sve postoji, već – da li bilo šta ne postoji, jer:
• dvodimenzionalna svest svakog jutra prisustvuje rađanju novog Sunca;
• trodimenzionalna svest svakog jutra prisustvuje rađanju istog Sunce, ali začetku novog dana;
• četvorodimenzionalnoj svesti svi dani života sadržani su u jednoj tački, istovremeni su.
Za P.U.L.S.E Dražen Pekušić
Vremenska polukriva: paralelno ovom našem životu teče i jedan naš život koji ne bi bio onaj preudaljen svet ideja, nego svet odjeka nas i naših zbivanja u jednoj prefinjenijoj materiji. I on je taj koji slaže ureze svedočanstava jedne više perspektive, koja – tek na tački postignute gustine – treba iznova da prečita čitav naš ovozemaljski život.