”To nisam ja, to je fotografija” – Elina Broterus
”I think that art follows life, or that life guides art.”
Zahvaljujući kustoskinjama Vereni Kaspar-Ajsert i Betini Lajdl (Verena Kaspar-Eisert, Bettina Leidl), izložba finske umetnice Eline Broterus (Elina Brotherus, 1972) pod nazivom ”To nisam ja, to je fotografija” (”It´s Not Me, It´s A Photograph”) može se pogledati u Kući umetnosti u Beču (Kunst Haus Wien), u muzeju, koji zbog svoje neobične fasade, i inače privlači pažnju turista, jer je smešten u zgradi koju je zamislio Hundertvaser, a u njemu se nalazi i stalna postavka inspirisana njegovim životom i delom.
Elina Broterus je rođena u Helsinkiju, a živi i stvara u Francuskoj, kao i u Finskoj, u kojoj je, nakon studija hemije, diplomirala na Univerzitetu umetnosti. Rad trenutno internacionalno najpoznatije finske fotografkinje je beogradska publika mogla da vidi još 2006. godine, na 47. Oktobarskom salonu u Beogradu, pod nazivom “Umetnost, život i pometnja”, kada je u selekciji Renea Bloka i Barbare Hajnrih, izložen njen diptih ”Tačke gledanja II”, na kojem je figura autorke, smeštena u pejzaž. Umetnica čije se fotografije nalaze u kolekcijama muzeja kao što su pariski Žorž Pomidu, Haselblad centar u Geteborgu, Kjasma muzej u Helsinkiju i Muzej moderne umetnosti u Stokholmu, pažnju kritike je i dobila zahvaljujući ciklusima u kojima sopstveno telo postavlja u specifičan odnos sa prostorom i ujedno prisvaja dvostruku poziciju, kao neko ko se nalazi i iza i ispred oka kamere.
Kako sama ističe, autobiografija je, uz istoriju umetnosti, centralna tema njene poetike. Ali, ona je samo povod za kontemplatitivni podtekst, u kojem Elina Broterus svedoči o individualnom iskustvu i ulozi umetnika u društvu.
Osnovne teme bečke postavke, koju možemo nazvati i retrospektivnom, su ujedno i lajt motivi njenog rada: priroda, identitet, samoća, prolaznost, gubitak, ljubav i smrt. Čine je fotografije i video-radovi, po kojima je Elina Broterus postala prepoznatljiva, na kojima je u isto vreme model i autorka, ali i radovi specijalno kreirani za ovu izložbu.
Od prikazanih ciklusa neophodno je pomenuti ciklus ”Nova slika” (”The New Painting”, 2000-2004) u kojem medij fotografije dovodi u vezu sa estetikom klasičnog slikarstva. Tom ciklusu pripada i njen, u javnosti, najpoznatiji rad, ”Der Wanderer 3” iz 2003. godine.
Izložene su i fotografije iz njenog najličnijeg ciklusa, ”Carpe Fucking Diem”, kojim ”dokumentuje” uzaludnu petogodišnju borbu protov neplodnosti, kao i ”Les Femmes de la Maison Carre” (2015), ciklus fotografija koje je tokom leta 2015. godine snimila u kući Maison Louis Carre, koju je u okolini Pariza za potrebe poznatog francuskog kolekcionara dizajnirao čuveni finski arhitekta, Alvar Alto. Na tim fotografijama umetnica stupa u osobeni dijalog ne samo sa eksterijerom već i sa enterijerom, koristeći, kao i u ranije, impresionističku igru sa svetlošću, odrazima, senkama, refleksijom ogledala.
U radovima, kreiranim specijalno za bečku izložbu, Elina Broterus sarađuje sa značajnim austrijskim umetnicima, kao što su Ervin Vurm (Erwin Wurm) ili Vali Eksport (VALIE EXPORT). Inspirisana ”Jednominutnim skulpturama” (”One minute sculptures”) stvara fotografije na kojoj se pojavljuje zajedno sa austrijskim umetnikom (”Organisation of Love”), dok je rezultat saradnje sa Vali Eksport zajednička fotografija ”Neposlušnost” (”Disobediance”), inspirisana radom austrijske umetnice iz 1989. godine i njenim ”uputstvima”: ”Ustani. Sedi”, budući da je u pitanju jedan od radova u kojima se Elina Broterus osvrće na umetničku praksu fluksusa. Ali, iako polazi od iskustva fluksusa, njihovih akcija, hepeninga, zanimljivim i po tome što su njihovi radovi i akcije bili dvostruko realizovani, ”kao izvođenje rada ili događaja pred publikom, ali i kao uputstva za izvođenje rada”, po sopstvenim rečima, Elina Broterus ne nastupa kao performer ”već kao fotograf iza kojeg ne ostaju uputstva već fotografije”.
Izložba Eline Broterus je u Beču postavljena sredinom marta i može se pogledati do 19. avgusta ove godine.
Fotografije i tekst: Ljiljana Maletin Vojvodić
Tekstovi o fotografiji na portalu P.U.L.S.E
To nisam ja, to je fotografija napisao/la Ljiljana Maletin – Vojvodić dana
Pregled tekstova autora – Ljiljana Maletin – Vojvodić →