“Mi smo svim stvarima oduzeli tajanstvenost i uzvišenost; više ništa nije sveto”
citat iz članka s Jungovim razmišljanjima.
Još je pjesnik Rilke, prije 1909. godine u jednoj od svojih pjesama izjavio:
“Sve smo imenovali u noći; pa se ovo kuća, a ono pas zove …”
Dakle, još prije Junga, a možda i tu negdje usporedo s Jungom drugi su umovi i intelekti Europe s početka 20. stoljeća detektirali problem.
A što se tiče prirodnih i kulturnih simbola, posebno je zanimljivo ono mjesto gdje se oni dodiruju; a i izvorište, sada kulturnih simbola, nekoć, u početcima, je bilo prirodno – u prirodnim simbolima, kada su se oni tijekom vremena kroz razne kolektivne memorije, obrede, predaje i institucije pretvorili u ono što su danas – kulturni simboli.
Tako je npr. simbolika labirinta najtješnje povezana sa simbolom maternice, puta i rađanja. Labirint, nađen u kretskoj civilizaciji gdje je kao i u drugim starim europskim kulturama pretpovijesti (crteži kružnog labirinta na menhirima sjeverne Europe, itd.) imali su funkciju vjerske (duhovne) predodžbe. Već kasnije, u arhajskoj i klasičnoj Heladi, labirint postaje prvorazredni kulturni simbol, iza kojeg se, iza priče o Tezeju, već izgubila njegova prethodna univerzalna religijska predodžba.
Što se tiče Jungove priče o tuzi čovjeka izgubljenog i udaljenog od jedinstva s prirodom, kao glavnom krivcu za ljudska djela barbarstva čovjeka prema čovjeku, i za potonuće suvremene tehničke civilizacije u barbarstva nacističke Njemačke uslijed djelovanja mračne ruke podsvjesnog, treba napomenuti da je i prije racionalizma (nastupio, uz rane začetke u 16. st., definitivno u 18. st., i s njim je započelo naše današnje duhovno doba, koje je sad vjerojatno negdje pred svojim krajem), prisjetiti se treba i 30-godišnjeg rata u Europi pod krinkom tada još religijskog sukoba; treba se prisjetiti rimskih arena u doba zdrave antike; treba se prisjetiti čovjekove pomahnitale žeđi za krvlju prije pojave racionalizma koji Jung pomalo kritizira i okrivljuje za sve.
Na kraju, logički i analitički, racionalni pristup modernog doba 19. i 20. stoljeća, omogućio je i dopiranje u ponore psihoanalize. Prije racionalizma, čovjek se smirivao i vraćao u kolotečinu normalnog života kroz vizije, obrede, vjerska pokajanja, krize i obraćenja. Tako da smatram da Jung neosnovano i nepotrebno optužuje racionalizam iz kojeg je i sam iznikao i čijim je šamanom bio. Racionalizam jedino što je učinio i doprinjeo – osvijestio je mehanizme ljudske psihe i djelovanja; osvijestio je načine stvaranja i održavanja ravnoteže; jer ravnoteža je upravo preduvjet zdravlja.
Jung je bio sjajan u opisivanju problema suvremenog svijeta i čovjeka; detektirao ih je kao odvojenost ega od Središnje (Jedinstvene) biti, te je problem (pogrešno) vidio u individualizaciji i u odvajanju od prirode, za što je krivio racionalistički svjetonazor.
Po mom mišljenju, procesi individualizacije neizbježna su posljedica razvoja naše civilizacije, na stupnju na kojem je ona danas. Međutim, rješenje i izlaz iz našeg labirinta postoji. Ono se ne sastoji u odbacivanju racionalizma, logike i analitike, nego u njihovom nadrastanju te u razvijanju onoga što je moderno industrijsko i znanstveno doba u trci za materijom i njezinom građom, zaboravilo; a to je razvijanje i njegovanje odnosa prema stvarima, ljudima, prirodi. Znanost je dosad nudila odgovor na pitanje Što je to? u materijalnom analitičkom smislu, ali nam ne govori Što to za nas znači? i Kako bismo se trebali odnositi prema okolini, ljudima, prema sebi i prirodi, da budemo zdravi.
“Mi smo svim stvarima oduzeli tajanstvenost i uzvišenost; više ništa nije sveto”
– da se vratim na citat s početka teksta. Već u ovoj rečenici, u ovom citatu, otkriven je i razotkriven temeljni problem modernog doba. Rješenje problema ne sastoji se u odgovoru na pitanje: Što su stvari?- po svom analitičkom materijalnom sastavu, nego se odgovor i rješenje krije u pitanju našeg ODNOSA – relacije prema stvarima: Što su te stvari za nas? Što one za nas znače i kakav bi trebao biti naš odnos prema tim stvarima?
Znanost je, nažalost, još i danas postavljena na svojim pozitivističkim načelima i pogledima vezano uz ciljeve i svrhu pogotovo primjenjenih i prirodnih znanosti: krajnji cilj znanosti smatra se dati opis i definiciju strukture nečega, i može li se nešto izvesti ili ne.
Znanost i znanstvenici moraju odgovarati za dugoročne posljedice svoga rada i za dugoročne posljedice primjene svojih iznalazaka. Znanstvenik ne može (i ne smije ) reći: Ja sam izumio, stvorio taj virus, to je moguće učiniti, a to kako ćete ga vi upotrijebiti, to nije moj problem, niti problem znanosti. Dokle god imamo takav autističan i djetinje neodgovoran odnos prema svijetu i postojanju, možemo kazati: “Halo, Hjuston! … Imamo problem.”
Možda je npr. ekologija i razvoj takvih okolišnih znanosti i studija početak puta prema kraju našeg problema. Nismo sami, sve je povezano, i svatko od nas ima nekakvu ulogu u oceanu postojanja.
Također, ne možemo naš odnos prema sebi, prema svijetu i ukupnom postojanju graditi samo na emocijama; makar to bile emocije ljubavi, empatije, milosrđa; naš odnos trebamo temeljiti na logičkom i svjesnom odnosu uvažavanja, poštovanja i cijenjenja svega postojećega. Možda ne bismo trebali mijenjati stvari, nego naš stav i odnos prema stvarima i postojećem. A to je zadatak koji nadrasta i malo više još od samo jedne moguće školske kurikularne reforme.
Krunoslav Mrkoci
Kritika Jungovih zaključaka napisao/la P.U.L.S.E dana
Pregled tekstova autora – P.U.L.S.E →
toliko sam socijalizovan da moram da se individualizujem jer nevidim korist već doživljaj .jedinstvo sa prirodom je nestalo rodjenjem čovekovim ostala je korist gde ja umirem kao telo a nastavljam kao ananuki kao postajanje u potrazi za jačim nosiocem postojanja …….
Има свега у чланку осим одговора из наслова текста. Прво се властита теорија заснива на неправедним квалификацијама о Јунгу, Јунг никада није био непријатељ рацијоналног и логичног оно што заступа је поједностављено речено равнотежа енергија као рационалности тако и ирационалности самог човјека. На Ничеово питање шта је здраво , Јунг никада није одговорио ако “индивидуализацију” не прихватимо као одговор што неки радо чине. Ако се Јунг суздржава у дефиницији здравог, писац текста без објашњења сматра да се то зна. Чак нуди и превазилажење тога у како каже одговорности научника и наглашавању на ОДНОСУ а дефницији материје па и човјека вјерује да могу бити одбачени као небитни. Накнадно објашњење да бриге о околини и здрав живот су рјешњење баш и нису аргументи. Овдје чак и имамо скок не у Бога него у уређено и сређено друштво без питања и критике истог. Човјек није ништа до конзумент права а систем и функционисање система и одржање планете је све. Ово више дјелује као памфлет тоталитаризма него индивидуализације. Да не кажем да се у овом првазилажењу и негирању питања о човјеку сам човјек може газити зарад прокламованих циљева. Непријатељство према Јунгу овдје није на нивоу рационалног, логичног и психолошког већ на нивоу политичког.
Postoje dve uporedne teorije zla – po jednoj fenomen zla je efekat primalnog multi-jastva tvoraštva koje samim sobom proizvodi svoju apsolutnu opreku, i to uz rizik beskonačnog samoumanjenja do tačke nevidnosti, sve radi sagledavanja sebe iz oprečne perspektive svoje drugosti ! dakle, zlo nema sopstvenu supstanciju nego je tek jedan negativno-dijalektički momenat u milenijumskom razvoju pra-bića; * po drugoj – postoji radikalno zlo u samoj duši prasvetske tvorevine, prvenstveno u čoveku i zemlji koju naseljava, te koja na njega povratno utiče (prastari narodni mitovi & legende; up. Mesmerov animalni magnetizam, zatim, svemirske crvotočine; geopatogeno tlo / geopsihičko zlo). Onu prvu imali su u vidu Plotin, Beme, Hegel, Adorno. Ovu drugu, Kant, Niče, Jung i Ukleti Pesnici. “Većina ljudi je zla” – rezultat je statistika i analiza ponašanja većine prosećnih ljudi za vreme Drugog Svetskog rata, a na osnovu čega je i naš savremenik, Norvežanin Laš Svensen napisao studiju “Filozofija zla”. Jungov finalni zaključak iz ličnog iskustva psihoanalize bio je: “Ljudi su zli!” (osim manjine, koja ima inherentni “moral otmenih”/Niče) & “Mi smo ta opasnost!”
Što se tiče Jungove obrade orijentalnih mandala (“Crvena Knjiga”), – on je kroz njihov kosmički obrazac supersimetrije provukao nit (munjonosnu tangentu) a-simetrije, fokusirajući se pritom na periferni detalj-detonator (upor. Bart); onaj koji latentno nosi kliconosni motiv r/evolucije, ili, jedan specifičan ugao rašivanja cele matrice. I to sve radi upliva stranske individualne invencije: kao daha one apsolutne budućnosti koja mandalu zastojnog (močvarnog) pra/vremena pretvara u večno-pokretni mozaik (brikolaž).
Jung najviše stavlja naglasak na to da logika i intuicija (dublji osjećaj) moraju imati balans i moraju surađivati. Ako svedemo na logiku (materijalno) ovaj svijet, sveli smo ga na muškarca; ako ga svedemo samo na intuiciju, sveli smo ga na ženu. Bitno je napomenuti da kvantna fizika dokazuje da je znanost ( čovjek u svojim metodologijskim istraživanjima) nemoćna u pronalaženju onoga što ne poznaje ljudski um pa shodno tome ono što nam ostaje je upravo naš vlastiti osjećaj za stvarnost koji je svakome isprepleten sa maštom- dojmom. Jung napominje u par knjiga da se čovjek udaljio od svog duhovnog pri čemu ne misli na boga nego upravo na to…na prirodu (sveopću) jer duhovnost jest u čovjekovoj prirodi. Ako religija ostane jedina mašta (duhovnost) kojom čovjek transcendira, gubeći pri tome vlastitu kreativnost u maštanju i nadilaženju materijalne prirode koju vidi (a osjeća da ona nije jedina), tada je u situaciji u kojoj je danas (ne razaznaje što je sjena a što priroda njegova bića) i čarolija života nestaje a on dolazi u sve veći sukob sa samim sobom. On tako biva odsječen od svoje prirode ali u isto vrijeme i zagušen onim svojim mračnim dijelovima. Čini mi se da čovjeku kao biću ne pristaje taj stav racionaliziranja života…to je muški način koji danas i prevladava u razmišljanju ali mi smo na novim prekretnicama koje svaki dan dokazuju upravo suprotno, a to je da mozak vidi, a ne oko, a prosuđuje onaj dio nas koji nije u stanju dovesti nas do toga da budemo zadovoljni sobom već samo šibani i gonjeni svojom racionalnim koje izjeda svaku mogućnost prema postizanju duhovnog uzdizanja koje nas primorava na neki način dubljoj opservaciji života i sebe, a možda i većoj uglađenosti prema sebi i drugima…. Muškarac je okrenut svijetu i gleda naprijed pokušavajući osvojiti nove visine, a žena je okrenuta unutra intuiciji i čaroliji duhovnosti cijelog ljudskog roda…dok se te dvije inačice ne stope u suradnju (kako u društvu tako i unutar svakog bića), svijet (čovjek) će po mom mišljenju ići samo silaznom putanjom utapajući se u znanosti koja svaki dan sve više uviđa svoj neuspjeh – svoju nemoć… jer povijest ne dokazuje dovoljno da može biti referentna točka za razvoj čovjeka, pošto čovjek još nikada nije uspio doći u suradnju sa sobom. Što više idemo u budućnost to smo u većom komforu ali i udaljeniji od sebe, odnosno sve više i više utopljeni u svom raciu. To je udaljavanje od prirode … ljudske prirode transcendiranja za koju čovjek više nema ni vremena a ni snage…još tu i tamo koji umjetnik takne tu dimenziju ljudskog postojanja ali sve je i toga manje pošto novac (materija) rastura i zadnje argonaute u tome…mi ne znamo ništa o sebi…to je jako bitno….čovjek je sebi apsolutan stranac pa su mu tako i drugi. Ne slažem se da je čovjek apriori loš i da je to početak i prapočetak čovjeka….ne; čovjek je nemoćan u svom neznanju i zato ugriza i laje i iz straha poseže za svim i svačim…ali da je apriori loš tada nacizam ne bi definirali kao nešto loše. Sjena u čovjeku je čovjekov strah od nepoznatog, a racio ga vodi do sistema kontrole svega oko sebe jel se jedino tako osjeća siguran od smrti i to plaši. Naravno da ga psiha, odnosno dubina vlastitog bića (koja ne uspijeva tako brzo napredovati kao čovjekova vanjska okolina) svako malo preklopi….odnosno racio dovoljno udaljen od podsvijesti koja se tumači simbolima i koji su individualni pa tako i mnogima ne razumljivi…neki i jesu opći ali većina su osobni i razumljivi samo onima kome pripadaju.