Od Rima do Indije, od antike do danas, ovaj arhitektonski element ne prestaje da fascinira.

PANTEON, RIM

Kupola hrama posvećenog svim bogovima, logično, morala je da se nađe na ovoj listi. Izgradili su je rimski inžinjeri u drugom veku nove ere, po nalogu cara Hadrijana. Novi hram bio je podignut na ruševinama ranijeg, koji je bio uništen u požaru. Nakon skoro 2000. godina i gotovo bez ikakvih restauratorskih radova, Panteon je jedna on najbolje očuvanih građevina Starog Rima. 

Ogromna kupola poznata je po svojoj kasetiranoj tavanici, koja ju je učinila lakšom, i okulusom  centru koji omogućava pogled na nebo.

SVETA SOFIJA, ISTANBUL

Carigrad, odnosno Istanbul je bio glavni grad dva carstva, a Sveta Sofija mirno stoji i podseća nas na to. Sagrađena je u 6. veku kao pravoslavna crkva, onda je, nakon što su Osmanlije zauzele grad, postala džamija i na kraju, nakon proglašenja Republike Turske, postaje muzej.

Kupola koja izgleda kao da lebdi, je visoka 56 metara, a prečnik joj je 30 metara.

SANTA MARIJA DEL FIJORE, FIRENCA

U istorijskom centru Firence, uz krstionicu i Đotov zvonik, katedrala predstavlja jedan od simbola grada. Sa prečnikom od 55 metara, ova kupola je najveća na svetu, a izgrađena je po projektu Filipa Bruneleskija. Inspirisan Panteonom i Svetom Sofijom, napravio je svoj projekat koji je započet 1420. godine. Kada je 1471. godine završena, za dekoraciju je bio zadužen Đorđo Vazari.

CRKVA SVETOG PETRA, VATIKAN

Prema istorijskim izvorima, Sveti Petar je mučen i sahranjen u 1. veku nove ere. Na mestu gde je stradao, 300 godina kasnije, car Konstantin je, na tom mestu, podigao baziliku u njegovi čast. Bazilika koja se nalazi na trgu Svetog Petra u srcu Vatikana, je svoj današnji izgled dobila u 16. veku, a na njoj su radili neki od najčuvenihih renesansnih arhitekata, kao što su Bramante, Mikelanđelo i Bernini. 

Zdatak da izgradi kupolu, dobio je Mikelanđelo. Sa gradnjom veličanstvene kupole započeto je 1547. godine, a gradnja je završena 1590. godine. U prečniku nešto manja od Panteona i Svete Sofije, ali sa 136 metara – najviša je na svetu, što je čini vidljivom iz čitavog Rima.

TADŽ MAHAL, AGRA

Podignut u 17. veku, Tadž Mahal smatra se vrhunskim ostvarenjem mogulske arhitekture. Izgrađena je po nalogu Šaha Džahana, kao grobnica za njegovu omiljenu suprugu Mumtaz Mahal. Iako je glavna građevina najpoznatija, treba napomenuti da je mauzolej samo deo velikog kompleksa koji uključuje i džamiju, prelepe bašte, grobnice, pa čak i zgrade za življenje.

Beli mermer, donošen je iz udaljenih delova Agre, odgovoran je za očaravajući utisak koji ova građevina ostavlja na posetioce, kada se o njega odbijaju zraci sunca, stvarajući bezbroj nijansi boja.

Lukovičasta kupola izgrađena je po ugledu na ruske, a dizajnirao ju je Ismail Kan. Četiri osmostrane lupole smeštene su oko glavne kupole visoke 24 metra, ispod koje se nalazi grobnica.

National Geographic Srbija

Tekstovi o arhitekturi na portalu P.U.L.S.E