Glumački put Petra Kralja (1941 – 2011) započeo je, kako to već biva kod glumaca, još za vreme njegovih studija na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju. Možda je njegov prvi glumački zadatak bio učešće u recitalu kakvi su se pravili za državne i partijske praznike. Bojan Stupica, reditelj jedne od takvih priredbi, uzeo je klasu studenata glume u kojoj je bio i Petar Kralj. Po rečima Stupičinog asistenta režije u tom recitalu, Radoslava Dorića, Stupica je dremuckao dok su asistenti sa glumcima iščitavali odabrane stihove. Prenuo se kada je stihove počeo da čita Petar Kralj:

„Ovome plavom tovari što više“, rekao je Bojan Stupica Doriću. Petar Kralj nastavio je da gradi sopstveni glumački put igrajući u Rasovom Pozorišnom igralištu, kao i na drugim beogradskim scenama. Veoma brzo prihvaćen je u Ateljeu 212, gde je Mira Trailović formirala glumački ansambl. Valja podsetiti da Atelje 212 na početku delatnosti nije imao stalni ansambl, već da su glumci u predstavama učestvovali po pozivu. Vremenom je Mira Trailović sa saradnicima uvidela da profesionalno pozorište zahteva sopstveni ansambl i pažljivo je odabirala glumce koji imaju moderni senzibilitet, izražajnost i koji poseduju neospornu glumačku inteligenciju.

Otuda je Petar Kralj bio prihvaćen u ansamblu Ateljea 212 kao izraziti timski igrač, kao pouzdani glumac i još pouzdaniji partner na sceni. Ali, već 1967. godine odvažio se da odigra i svoju prvu monodramu Živeo život Tola Manojlović Mome Dimića u režiji Petra Teslića. Zahvaljujući ovom delu i predstavi, Petar Kralj nametnuo se kao glumac na koga se mora računati u posebnim pozorišnim poduhvatima.

Čime je to Petar Kralj naprečac osvojio teatarske stručnjake? Nisu li se krajem šezdesetih pojavili i drugi mladi glumci koji su najavili smenu generacija u beogradskom teatru i koji su izgradili novi glumački pristup ulozi, dramskom delu i predstavi? Svakako jesu i nema sumnje da je pojava tzv. „Bojanovih beba“ u Jugoslovenskom dramskom pozorištu najavila postepeno povlačenje sa scene glumaca kao što su Milivoje Živanović, Ljubiša Jovanović, Mata Milošević, Milan Ajvaz, Raša Plaović, Nevenka Urbanova i drugi vodeći scenski pregaoci.

Godine 1979. napušta angažman i odlazi u status slobodnog umetnika. Pozorište je napustio zbog pritisaka koje je na zaposlene vršio birokratski aparat poštapajući se samoupravljanjem; ostao je privržen Ateljeu 212, ali počeo je da ispituje sopstvene glumačke mogućnosti igrajući u drugim beogradskim pozorištima u glumačkom repertoaru koji je bio različit od onog kakav je negovan u Ateljeu 212. Stižu raznovrsne uloge i priznanja, stručne ocene, pohvale i nagrade. Do kraja prve decenije dvadeset prvog veka Petar Kralj dobio je sve moguće nagrade koje postoje za glumca u našoj zemlji.

U pozorištima je odigrao oko 200 uloga, a na televiziji i filmu još stotinak; bio je često nosilac glavnih ili vodećih uloga u televizijskim serijama, kao i u televizijskim dramama. Najšira publika pamti ga po ostvarenjima u serijama, dok ga poznavaoci poezije označavaju kao vrhunskog tumača srpske i svetske lirike.

Hefgen u Mefistu Klausa Mana na sceni Narodnog pozorišta, poslužio je Petru Kralju da se usredsredi na analizu sopstvenog poziva i, šire uzev, na istraživanje socijalnog i političkog statusa glumca u totalitarnom režimu. Kraljev Hefgen je i narcisoidan i nastran i ambivalentan i intelektualizmom prožet i arogantan i savitljiv glumac koji zarad sopstvene promocije pristaje na nepodopštine.

Kada je televizija „otkrila“ Petra Kralja kao glumca koji brzo, tečno i bez komplikacija uspeva da u kratkom vremenskom roku načini ulogu, bilo je sasvim izvesno da će ovaj glumac postati jedan od glumačkih amblema igranog programa; ova pretpostavka postala je činjenica onoga trenutka kada je završen opus Radivoja Lole Đukića i kada je trebalo unekoliko izmeniti sadržaje igranih programa i ideje koje se u sadržajima nalaze.

U novom odnosu prema igranom programu prioritet su dobile serije koje ambiciozno nastoje da predstave istoriju radničkog pokreta u Srbiji (Jugoslaviji), dok su u drugom planu bile serije zabavljačko-humorističkog profila. U tom kontekstu izuzetno dobro mesto stekla je televizijska drama. Snaženje televizije kao medija, rast njene popularnosti i uticaja na život građana jeste trend koji će sedamdesetih, a posebno osamdesetih godina dvadesetog veka obeležiti uspon „osme sile“. Petar Kralj postaje jedan od glumačkih nosilaca igranih programa (serija i drama). Igra u serijama Dimitrije Tucović, Vuk Karadžić, Slom, Kraj dinastije Obrenović da bi postao nezamenljivi član svih glumačkih ekipa u serijama Siniše Pavića Bolji život, Stižu dolari, Bela lađa.

Prošavši kroz celu galeriju likova na scenama beogradskih pozorišta, Petar Kralj je strpljivo vajao sopstveno glumačko biće. Bez nervoze primerene prvacima i narcisoidnosti svojstvene glumačkom staležu, Kralj je dospeo u središte, u žižu naše pozorišne umetnosti. Petar Kralj je izgradio autentičnu glumačku i umetničku personalnost, uvek znajući da se mora osloniti na podršku kolega i ruku i oko reditelja. Za tu uslugu stostruko je vraćao. Zbog toga je Petar Kralj bio omiljeni glumac i kolega u celokupnom beogradskom i srpskom profesionalnom pozorišnom pogonu.

Iz obilja izvanrednih uloga koje je Petar Kralj ostvario, nekolike se izdvajaju po osobenosti kojima ih je Kralj označio. Kraljev Vanek u Havelovoj Audijenciji, u Ateljeu 212, jedna je od tih briljantnih kreacija. Ne zbog toga što je Petar Kralj primenio neka drugačija glumačka sredstva od onih koje je inače koristio, već zato što je ulogu načinio ćutanjem. Nikada se na sceni nije video glumac koji svojim ćutanjem, punim koncentracije i značenja, govori više i bolje nego monologom.

Radomir Putnik

Večernje novosti

  Film, Petar Kralj, Pozorište, Radomir Putnik