Trejsi Emin – umetnost je poruka

Za mene umetnost ne predstavlja samo stvaranje lepih stvari, niti želju da te ljudi potapšu po ramenima. Umetnost je vid komunikacije – poruka.

Trejsi Emin

Konceptualna umetnica Trejsi Emin (Tracey Emin), jedan je od najprepoznatljivih simbola savremene britanske vizuelne umetnosti. Emin, koja inače živi u Londonu, i koja je u ovom gradu rođena 1963. godine, iz anonimnosti je izašla 90-ih godina prošlog veka, kao jedan od članova grupe Mladi britanski umetnici (YBA, Young British Artis), zajedno sa Sarom Lukas (Sarah Lucas) i Demijanom Hirstom (Damien Hirst), u velikoj meri zahvaljujući jednoj od najznačajnijih londonskih galerija savremene umetnosti, Vajt Kjub galeriji (White Cube) i njenom vlasniku Džeju Džoplingu (Jay Jopling).

Iste godine (1993) kada je u Džoplingovoj galeriji otvorena njena prva samostalna izložba, želeći da svoj rad učini dostupnijim publici, Emin sa Sarom Lukas, u istočnom Londonu u ulici Bethnal Green Road 103, otvara šop pod nazivom Lucas & Emin. U njemu prodaju različite objekte, poput pepeljare sa likom Demijana Hirsta ili rukom oslikanih majica (njihov najprodavaniji proizvod bile su Complete Arsehole T-shirts, koje su se najpre mogla nabaviti po 12 funti da bi ubrzo dostigle cenu od 50 funti po komadu).

Od samog početka, interakcija sa posmatračem (relational aesthetics po Nicolasu Bourriaudu) i autobiografski podtekst njenih radova (privatne fotografije i objekati koji imaju ličnu vrednost, kao i događaji koji su obeležili njen život kao što su napuštanje škole, silovanje, alkoholizam, otac, Turčin, koji je vodio dvostruki život …), biće osnovni postulati njene umetničke prakse.

Upravo te osobine nosi i njen rad Moj krevet (My bed), koji je 1999. godine izložen u prestižnoj Tejt galeriji (Tate Gallery).

Reč je o instalaciji sa zgužvanom posteljinom, upotrebljenim kondomima i higijenskim ulošcima, opušcima od cigarete, ispijenom bocom alkohola. No, jednako kao i objekat – šator Svi sa kojima sam spavala, sa imenima onih sa kojima je vodila ljubav i imenima fetusa posle abortusa, Moj krevet, zahvaljujući kojem je ušla u uži izbor za Tarnerovu nagradu, izazvao je kontroverze u javnosti.

Iako su zbog erotičnog sadržaja njenih radova (motivi seksualnog zlostavljanja, vokabular sa seksualnom konotacijom i sl.) neke izložbe Trejsi Emin, (poput retrospektive u Nacionalnoj galeriji u Edinburgu), nosile upozorenje da je maloletnicima ulaz dozvoljen samo uz pratnju roditelja, Trejsi Emin će imati podršku uticajnih ljudi iz sveta savremene umetnosti.

Tako je njen Krevet za 150 000 funti otkupio britanski kolekcionar Čarls Sači (Charles Saatchi), nekadašnji sponzor pokreta Mladi britanski umetnici, vlasnik londonske Sači galerije (Saatchi Gallery). Upravo je u požaru u skladištu njegove galerije stradao njen rad Svi sa kojima sam ikada spavala 1963-95 (Everyone I Have Ever Slept). Zanimljivo je da iako su joj kasnije nudili čak milion funti za reizvođenje tog dela, Emin odbila ponudu smatrajući da bi pravljenje kopije bio “moralno pogrešan” čin.

Danas je Trejsi Emin etablirana, internacionalno priznata umetnica o kojoj se uči u britanskim školama. Od 2007. godine, ona je član Kraljevske akademije umetnosti, čijim je počasim doktoratom nagrađena. Iste godine je, na 52. Venecijanskom Bijenalu, svetlosnim instalacijama, monoprintovima, crtežima sa temom silovanja i polnosti, kao i ciklusom akvarela s temom abortusa, Trejsi Emin predstavljala Veliki Britaniju. U prostoru Đardinija izložene su radovi lične, intimističke sadržine, provokativnih prizora (masturbacija) ili naslova (Preying For a Penis).

Uprkos tome što i danas postoje oni koji ističu da “crtanje nikada nije bilo njena jača strana”, Emin na Kraljevskoj akademiji, čuvenoj po tome što su je nekada pohađali Vilijem Tarner i Vilijam Blejk, predaje crtanje. Sem što se bavi fotografijom, instalacijama, crtežom, videom…, ona je i kolumnistika Independenta, autorka knjiga Moj život u kolumnama i Strejžlend.

Njenu umetničku slavu prati i druženje sa poznatim ličnostima. Mediji pažnju posvećuju njenom odnosu sa Demijanom Hirstom, Eltonom Džonom, Džordžom Majklom, Džeri Hol, Ronijem Vudom, Kejt Mos ili Dejvidom Bouvijem. Upravo je u čast izdanja Buovijevog albuma, The next Day, Emin uradila naslovnicu limitiranog aprilskog izdanja Harpers Bazara – flourescentno pink srce koje se sija na tamnoj površini, u kojem piše You Loved Me Like a Distant Star. Ispod njega je njen potpis i rečenica: Hvala Vam, gospodine Bouvi.

U pratećem tekstu Emin opisuje sećanje na njen prvi susret sa muzičarem. Navodno je sedela sa grupom prijatelja kada joj je Bouvi prišao i obratio joj se rečima: “Zdravo, Moje je ime Dejvid Bouvi, izvini što ti smetam. Ali, želim da ti kažem da zaista cenim tvoj rad.”

Na poziv britanskog premijera Dejvida Kamerona, Trejsi Emin je za vladinu umetičku kolekciju donirala rad pod nazivom Više strasti, koji je izložen ispred gostinske, Terakota sobe na prvom spratu premijerove rezidencije, u Dauning stritu broj 10. Umetnica koja je, 2013. godine izabrana među 100 najuticajnijih žena u Velikoj Britaniji, zajedno sa još 12 britanskih umetnika, osmislila je I dizajn za Olimpijski poster koji je pratio logo Olimpijade u Londonu.

Za zasluge u oblasti umetnosti, nedavno joj je u Bakingenskoj palati princeza Ana uručila CBE Orden britanskog carstva. Umetnica se na dodeli pojavila sa elegantnim krznenim šeširićem na glavi. Razočaravši konvencionalnošću one koji su bad girl of British art  zavoleli upravo zbog njenog bunta i otpora establišmentu. Jer Trejsi Emin u klasičnom tamnom sakou i suknji do kolena nikako nije podsećala na umetnicu raščupane kose, s cigaretom u ustima, na osobu koja se godinama ranije, na televizijskom kanalu Channel 4, u ozbiljnoj debati u vezi sa tadašnjim dobitnicima Tarnerove nagrade, upravo nakon večere priređene u tu čast, u studiju pojavila pijana, psujući i omalovažavajući sagovornike, pretvarajući diskusiju u lični performans.

Iznenađenje su, nedavno, izazvale i njene neonske instalacije postavljene na njujorškom Tajms Skveru. I to zbog njihove narativne sadržine: umesto provokacije koja se od nje očikavala, Emin je izložila stereotipne poruke ljubavi: Obećavam da ću te voleti i Osluškujem okean i jedino što čujem to si ti. I pored toga što su neki čitav projekat doživeli trivijalnim i bez stvarne umetničke snage, drugi su u njima prepoznali arhetipsku potrebu za ljubavlju. I njenu romantičnu dušu.

New York is not the place to be alone and in tears, zapisala je godinama ranije u svojoj knjizi (Tracy Emin, Strangeland). I zaista, kako je to u katalogu njene postavke na Venecijanskom bijenalu Jennifer Doyle, primetila: “radovi Trejsi Emin nas pogađaju, ne zato što su to radovi o njoj samoj, već zato što ih osećamo da govore o nama. Ukoliko iz galerije izađemo sa mišlju da znamo njene tajne, to je samo zato što izgleda da ona zna nešto o nama.”

Za P.U.L.S.E:  Ljiljana Maletin – Vojvodić

Ljiljana Maletin – Vojvodić/

Tekstovi o umetnosti na portalu P.U.L.S.E

  Konceptualna umetnost, Ljiljana Maletin Vojvodić, Tracey Emin, Umetnost