Elginov mermer i muzej Akropolja

Kada je krajem XVIII veka britanski ambasador pri Osmanskom carstvu Tomas Brus (Thomas Bruce) alias Lord Elgin ili Sedmi Lord od Elgina (7th Earl of Elgin), od Osmanlija – tadašnjih atinskih vlasti, zatražio dozvolu da sa Akropolja pokupi razbacane delove stubova i statue, i usput iseče reljefne dekoracije sa Partenona, niko nije slutio da će nekoliko godina kasnije, zbog brakorazvodne parnice tokom koje je zbog visokih taksi umalo bankrotirao, svoju zbirku prodati novoosnovanom Britanskom muzeju u Londonu.

I danas traje tihi rat između britanskih i grčkih vlasti, gde prvi tvrde da su artefakte u muzeju svojevremeno kupili i pošteno platili, a potonji pokušavaju da u svoju zemlju vrate oteto kulturno blago. U tome im tokom poslednje decenije svesrdno pomaže Amal Kluni, advokat za ljudska prava britansko-libanskog porekla, supruga još čuvenijeg glumca Džordža Klunija.

Zbirka u Britanskom muzeju i danas nosi popularni naziv “Elginov mermer” (Elgin Marbles), iako je Grci ne nazivaju ovim imenom jer time pogrešno odražava pripadnost antičkog blaga. Godinama, glavni britanski adut protiv vraćanja „Elginovog mermera“ odnosio se na to da je stari Akropoljski muzej (na vrhu Akropolja) mali i bez dovoljno uslova za izlaganje istorijskog blaga. Iz ovog razloga, u Atini je 2009. podignuto novo, moderno zdanje tik uz sam Akropolj, koji nosi naziv Novi muzej Akropolja.

Potpuno u staklu, sa velikim izložbenim prostorom na tri nivoa, na poslednjem spratu muzeja koji je iskošen u odnosu na ostatak zdanja, postavljen je originalan Partenonski friz, tj. nešto više od njegove jedne trećine. Preostali delovi ostavljeni su prazni, kao svojevrsno obaveštenje posetiocima da se manje od dve trećine friza i dalje se nalazi u Britanskom muzeju, u Londonu.

Osim partenonskog friza, u Novom akropoljskom muzeju mogu da se vide različite statue: arhajske ženske i muške figure – kore i kurosi (neke sa ostacima boje, jer su statue stare Grčke bile obojene), ostaci grnčarije, nakita i drugih upotrebnih predmeta koji su pronađeni na Akropolju i u neposrednoj okolini.

Na prvom nivou muzeja, božanstveno osvetljene na postamentu stoje originalne karijatide sa akropoljskog hrama Erehtejon – njih pet (od ukupno šest – jedna se nalazi u Britanskom muzeju). U Grčkoj postoji priča, da usamljena Karijatiđanka u mermernom obličju tokom noći „plače za svojim drugaricama“.

Autor teksta i fotografija: Ivana Dukčević

Tekst i fotografije deo su knjige „Umetnost putovanja 2“ autorke Ivane Dukčević i internet stranice Umetnost putovanja , i zaštićeni su zakonom o autorskim i srodnim pravima. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje bez dozvole autora.

Knjigu “Umetnost putovanja 2” je moguće kupiti u svim bolje snabdevenim knjižarama Delfi (Laguna) u Beogradu i u 9 gradova u ostatku Srbije, u knjižari Vulkan u Sremskoj ulici u Beogradu (bivši Mamut), i u knjižari “Akademija.