U vrijeme Augustova principata ustanovljen je tzv. Rimski mir (Pax Romana, 30. g. pr. K.), koji će Rimskom Carstvu osigurati 250 godina relativnog mira i stabilnosti. Unutar tog je razdoblja vrijeme od Nervina dolaska na carsko prijestolje (96. g.) do smrti cara-filozofa Marka Aurelija (180. g.) bilo jedno od najsretnijih razdoblja rimske povijesti. Povjesničar Rimskog […]
Kad bismo pokušali nekoga, čak i više nego prosječno o historiji informiranog građanina neke od postjugoslavenskih zemalja, upitati koje je to jedinstveno ratno iskustvo koje ove zemlje imaju, teško da bi se puno njih odmah sjetilo Aprilskog rata, koji je potrajao jedva dvanaest dana. Taj bi zaborav ili nedostatak asocijacije bili takvi zbog njegove kratkotrajnosti, […]
Kada je u Mestreu, naselju kraj Venecije kroz koje je prolazio na samom kraju rata, bežeći od Gestapoa, na putu od Slovenije do neutralne Švajcarske, video prst nemačkog vojnika koji pokazuje na njega, i kada je iz usta tog vojnika čuo glasno “Vi ste iz Berlina!”, prvo što je pomislio bilo je da ga je […]
Ljubavni trouglovi i “otvorene veze” bili su uobičajeni u drevno doba. Rimski car Hadrijan bio je poznat po svojoj ljubavi sa mladim momkom Antinojem kojeg je nakon njegovog nestanka deifikovao. Danas, muzeji su puni statua ovog momka najčešće prikazanog kao ideal lepote. Hadrijanova supruga Sabina je znala za “afere” svog supruga i sama je koristila […]
“Ti sjajiš kao iskopan stari mač”, Lament nad Beogradom, Miloš Crnjanski Ako bismo se danas oslonili na mišljenje putopisaca iz XIX veka, mogli bismo da zaključimo da nijedan grad u Evropi tog vremena nije bio više isprepletan orijentalnim i evropskim uticajima i izgledom kao Beograd. I nijedan grad nije doživeo više preobražaja svoje unutrašnje fizionomije. Još 20-ih godina […]
Fragmenti iz prošlog života, četiri decenije kasnije. Tri decenije pre 2025. bila je 1995, i tu su stvari prilično upečatljive što se kulture sećanje tiče – Bljesak, Oluja, Srebrenica, Dejton… Iz 1985. to ni oni koji su možda nešto i slutili nisu verovatno očekivali da će baš tako biti. Mada, stranci nekada bolje vide stvari […]
“Prošlost je grozan, mutan bezdan, što u taj sumrak ode, ne postoji više, i nije nikad postojalo.”, piše Crnjanski u “Seobama”. Naravno, to je tako ukoliko negde ne ostane zapis – ali ja sam zapise slabo pravio, dnenik nisam pisao, a sećanje mi nije od one vrste kako imaju neki posebni ljudi koji su sposobni […]
Istina u istoriji: Ivo Goldstein o lekcijama prošlosti koje oblikuju budućnost Ivo Goldstein, jedan od najistaknutijih hrvatskih istoričara, razmatra nasleđe Jasenovca i Holokausta, kao i njihove duboke i dugotrajne tragove na kolektivnu svest. Goldstein ističe ključnu ulogu istine i sećanja u procesima pomirenja, upozoravajući na opasnosti od historiografskih manipulacija i kolektivnog zaborava. Sa snažnim pozivom […]