(o statičkoj teoriji vremena) Prema statičkoj teoriji vremena, prošlost, sadašnjost i budućnost postoje u ovom svemiru, doduše – ne u istom času (već je prva rečenica kontroverzna, jer pojmovi prošlost, sadašnjost, budućnost i čas, sami po sebi nose vremensku konotaciju, a pravo razumijevanje vremena trebalo bi se svesti na njegovo objašnjenje vanvremenskim terminima). Daklem, sva […]
…i njih čeka slična dorečenost nakon što stignu do posljednjeg pregiba vremena koje im je dodijeljeno u strateškoj igrici nesavladivo bolnog puta u nepovrat…” (Veljko Lukić, „Međučin“) Šah je prastara, strategijska igra koju je nepoznati nam, genijalni indijski znalac ljudskog roda i njegove psihologije – negdje u zoru čovječanstva ili tek što je „svanulo“ […]
Vreme mereno satom naspram proživljenog vremena. Anri Bergson i Albert Ajnštajn su se suštinski razišli oko prirode vremena i načina na koje se ono može meriti. Ko je bio u pravu? Uveče 6. aprila 1922. godine, tokom predavanja u Parizu, filozof Anri Bergson i fizičar Albert Ajnštajn sukobili su se oko prirode vremena u jednoj […]
Energija vremena (o tekstu na granici fantazije) Što je vrijeme, teško da itko zna reći. Moguće je samo sinonim za promjenu – kad brže “teče”, promjene se zbivaju brže, kad sporije prolazi promjene se dešavaju sporije. Čovjek je uvidio da se svijet mijenja i zapazio je niz međusobno razlikujućih se promjena. Neke su se ponavljale, […]
Vreme kao izvor nezadovoljstva Ako je suditi prema velikom broju novijih filmskih naslova — kao što su Povratak u budućnost, Terminator, Peggy Sue se udala itd. — dimenzija vremena privlači veliku pozornost. Kratka povijest vremena Stephena Hawkinga ne samo da je postala svjetski bestseler, nego je pretvorena u popularan film. Začudno je i to da se, uz mnogo knjiga koje […]
Bezvremenski univerzum je teško zamisliti, ali ne zato što je vreme tehnički složen ili filozofski neuhvatljiv koncept. Postoji više strukturalni razlog: zamišljanje bezvremenosti zahteva vreme da prođe. Čak i kada pokušate da zamislite njegovo odsustvo, osećate da se kreće dok se vaše misli pomeraju, vaše srce pumpa krv u mozak, a slike, zvuci i mirisi […]
Večnost kao istovremeno i jasno posedovanje svih trenutaka vremena U 63. broju časopisa Sur (decembar 1939) objavio sam jednu preistoriju, prvu rudimentarnu istoriju, o beskrajnom povratku. Nisu svi propusti te skice bili nehotični: namerno sam izostavio da pomenem Dž. V. Djuna; on je iz beskrajnog regressusa izveo prilično čudesnu doktrinu o subjektu i o vremenu. […]
Entropija i protok vremena Šta je vreme? Da li je ono fundamentalni aspekt naše percepcije i razumevanja određenog sleda događaja? A protok vremena? Da li je on subjektivno iskustvo prolaska vremena kao kontinuiranog i nepovratnog procesa? Razlika između ova dva pojma je donekle i filozofsko pitanje i može biti podložno različitim tumačenjima. Jedno od tih […]