Kako je britanski kolonijalizam ubio 100 miliona Indijaca u 40 godina – Nostalgija za Britanskim carstvom ponovo je isplivala posljednjih godina. Knjige kao što su Imperija: Kako je Britanija napravila moderni svijet Nialla Fergusona i Posljednji imperijalist Brucea Gilleyja populizirale su tvrdnju da je britanski kolonijalizam donio prosperitet i razvoj Indiji i drugim kolonijama. Prije dvije godine, istraživanje globalne kompanije za javno mnijenje YouGov pokazalo je da je 32 posto ljudi u Britaniji ponosno na nacionalnu kolonijalističku prošlost.
Ova ružičasta slika kolonijalizma dramatično odstupa od historijskih zabilješki. Prema istraživanju ekonomskog historičara Roberta C. Allena, ekstremno siromaštvo u Indiji povećalo se tokom britanske vladavine, sa 23 posto u 1810. na više od 50 posto tokom sredine 20. stoljeća. Nadnice su potonule tokom britanskog kolonijalnog perioda, te dosegle najniži nivo u 19. stoljeću, a glad je postala sve učestalija i smrtonosnija. Za građane Indije, kolonijalizam je bio ljudska tragedija koja se mogla mjeriti sa malo događaja u historiji.
Stručnjaci se slažu da je period između 1880. i 1920. – što je vrhunac britanske imperijalističke moći – bio posebno devastirajući za Indiju. Sveobuhvatni popisi stanovništva koje su provodile kolonijalne vlasti, počevši od 1880-tih, otkrili su da se stopa smrtnosti značajno povećala tokom ovog perioda, od 37,2 smrtnih slučajeva na 1.000 ljudi tokom 1880-tih na 44,2 tokom 1910-tih. Životni vijek se smanjio sa 26,7 godina na 21,9 godina.
U posljednjem članku za magazin World Development, koristili smo podatke popisa stanovništva da procijenimo broj ljudi koji su umrli zbog britanskih imperijalističkih politika tokom ove četiri brutalne decenije. Neki podaci o stopi mortaliteta u Indiji postoje samo od 1880-tih. Ako to uzmemo kao osnovu za “normalni” mortalitet, dolazimo do podatka o približno 50 miliona dodatnih smrtnih slučajeva koji su se desili tokom perioda britanskog kolonijalizma od 1891. do 1920.
Uništavanje proizvodnje
Pedeset miliona smrtnih slučajeva je ogromna cifra, ali druge procjene ukazuju da bi ona mogla biti još puno veća. Podaci o nadnicama ukazuju da se do 1880. životni standard u kolonijalnoj Indiji već počeo dramatično smanjivati. Allen i drugi autori tvrde da je prije kolonijalizma životni standard Indijaca možda bio sličan dijelovima Zapadne Evrope u razvoju. Ne znamo zasigurno kakva je bila stopa mortaliteta u Indiji prije kolonijalne ere, ali ako pretpostavimo da je bila slična onoj u Engleskoj u 16. i 17. stoljeću (27,18 smrtnih slučajeva na 1.000 ljudi), dolazimo do zaključka da se u Indiji tokom perioda od 1881. do 1920. desilo 165 miliona dodatnih smrtnih slučajeva.
I pored toga što se radi o pretpostavkama, jasno je da je približno 100 miliona ljudi umrlo preuranjeno na vrhuncu britanskog kolonijalizma. To je jedna od najvećih stopa smrtnosti u historiji nastala zbog politika. To je više od ukupnog broja smrti koje su se desile tokom gladi u Sovjetskom Savezu, maoističkoj Kini, Sjevernoj Koreji, Kambodži tokom Pol Pota i Etiopiji tokom Mengistua.
Kako je britanska vladavina izazvala ovako veliki gubitak života? Postojalo je nekoliko mehanizama za to. Prvo, Britanci su efikasno uništili indijski proizvodni sektor. Prije kolonizacije, Indija je bila jedna od najvećih globalnih industrijskih proizvođača, izvozeći kvalitetni tekstil u sve dijelove svijeta. Odjeća koja se proizvodila u Engleskoj jednostavno nije mogla tome parirati. Međutim, ovo se počelo mijenjati kada je britanska Istočnoindijska kompanija preuzela kontrolu nad Bengalom 1757.
Kako tvrdi historičar Madhusree Mukerjee, kolonijalni režim je praktično eliminirao indijske tarife, dozvoljavajući britanskoj robi da preplavi domaće tržište te stvori sistem pretjeranih poreza i internih carina kojima je Indijcima bilo onemogućeno da prodaju odjeću unutar vlastite zemlje, a kamoli da je još izvoze.
Ovaj nejednaki trgovinski režim slomio je indijske proizvođače i efikasno deindustrijalizirao zemlju. Kako je šef Udruženja Istočne Indije i Kine rekao u engleskom parlamentu 1840: “Ova kompanija je uspjela preobratiti Indiju iz zemlje proizvođača u zemlju koja izvozi sirovine.” Engleski proizvođači su stekli ogromnu prednost, dok je Indija svedena na siromaštvo a njeni ljudi izloženi gladi i bolestima.
Svjesno izgladnjivanje Indijaca
Kako bi stvari još više pogoršali, britanski kolonizatori su uspostavili sistem legalne pljačke, poznat kao “isisavanje bogatstva”. Britanci su nametnuli poreze indijskim građanima i onda iskoristili ta sredstva da kupuju indijske proizvode – indigo, pamuk, žitarice i opijum, tako dobijajući ovu robu praktično besplatno. Ove proizvode su onda ili konzumirali Britanci ili su ponovo izvezeni vani, sa prihodima koje je uzimala Britanija i koristila za finansiranje i industrijski razvoj svoje zemlje i naseljeničkih kolonija, SAD-a, Kanade i Australije.
Ovakav sistem oduzeo je Indiji robu u vrijednosti od triliona dolara u današnjim parama. Britanci su bili nemilosrdni u ovome, tjerajući Indiju da izvozi hranu čak i kad su suše i poplave prijetile da lokalce ostave bez hrane. Historičari su utvrdili da su deseci milioni Indijaca umrli od nedostatka hrane tokom nekoliko perioda gladi nastalih zbog politika krajem 19. stoljeća, jer su njihovi izvori hrane izvezeni u Britaniju i njene naseljeničke kolonije.
Kolonijalističke vlasti su bile u potpunosti svjesne posljedica svojih politika. Gledali su kako milioni gladuju ali nisu ništa uradili da to promijene. Nastavili su svjesno da ljude ostavljaju bez resursa potrebnih za preživljavanje. Historičar Mike Davis tvrdi da su britanske imperijalističke politike “često bile moralno jednake bombi bačenoj sa 5.000 metara”.
Naše istraživanje ukazuje da su britanske eksploatističke politike bile povezane sa približno 100 miliona smrtnih slučajeva tokom period od 1881. do 1920. Ovo je snažan argument za odštetu. Nakon Drugog svjetskog rata, Njemačka je potpisala ugovore o odšteti kako bi kompenzirala za žrtve holokausta a nedavno je pristala da plati odštetu i Namibiji za kolonijalne zločine počinjene tokom ranih 1900-tih. U jeku aparthejda, Južna Afrika je platila odštetu ljudima koje je terorizirala vlada manjinskih bijelaca.
Historija se ne može mijenjati, i zločini Britanskog carstva ne mogu biti izbrisani. Međutim, odštete mogu pomoći da se ukaže na naslijeđe nejednakosti i uskraćivanja koje je kolonijalizam napravio. To je ključni korak prema pravdi i iscjeljenju.
Izvor: Al Jazeera
Tekstovi o istoriji na portalu P.U.L.S.E
Kako je britanski kolonijalizam ubio 100 miliona Indijaca u 40 godina napisao/la P.U.L.S.E dana
Pregled tekstova autora – P.U.L.S.E →